De herkomst:
Waarom Pieter Jacobs Botter en zijn kinderen zich Profijt zijn gaan noemen is voor mij nog steeds een raadsel.
Het kwam veel voor dat de achternaam van de echtgenote werd overgenomen, de vader van Grietje Arends was Arend Jans Westerman of ook wel Arend Jans Jaye zoon van Jan Arends Westerman.
Is dit misschien een aanwijzing dat haar voorouders uit het westen van ons land kwamen?
Henk Elsinga schreef mij:
De eerste Pieter Profijt is genoemd naar de grootvader van moederskant, Peter Peters.
Het was een gebruik in deze streken om 1 kind volledig te vernoemen naar de vader van de vrouw.
De naam Profit of Prophet is een veel voorkomende achternaam in Engeland en komt ook voor in Duitsland en Frankrijk.
In de schrijfwijze van achternamen zat vroeger veel variatie, omdat ze fonetisch werden genoteerd.
Het is een feit dat er onder de kolonisten van het Hoogeveen ook buitenlanders zaten. (veel Duitsers)
De naam Profijt is ook een mogelijke scheepsnaam geweest. Het kan zijn, dat het op de praam heeft gestaan.
Schepen hadden soms namen zoals: Fortuijn, Vooruit, Rust Roest, Nieuwe Zorg, Carpe Diem, Zeeploeg, Eben Haezer, etc.
Andere Profijten die niet in “onze” stamboom passen:
De naam Profijt werd in Suriname als voornaam gebruikt, (hier wat voorbeelden), hieruit is ook een tak Profijt ontstaan.
Nu anno 2009 vind ik via Telesur 8 telefoonaansluitingen op naam van Profijt.
De heer I.P. Back ontdekte dat in Vrouwenpolder (zld) rond 1580 een Aart Pieterse Profijt woonde, hij werd ook Aert Minne genoemd, helaas is veel van de archieven uit die omgeving verdwenen.
In Biervliet woonde rond 1700 een Hendrick Profijt en zijn gezin: Gegevens Hier als lidmaat
In Rotterdam vinden we de volgende personen met deze achternaam:
Corneles van Profijt als echtgenoot van een op 27-03-1674 begraven Marija Klijnckerts.
Barbera Profijt als getuige bij de doop van Barbara van Kleef op 22-09-1799.
Barbara Profet als Moeder van Joannes Nicolaus Lambers (Vader Joannes Lambers) 02-01-1789.
Anna Barbera Profeet overlijdt op 13-01-1816 (wed. van Jan Lambers) 64 jr.geboren te Barneveld.
In Maastricht overlijdt op 18-08-1818 Maria Profijt dochter van Lodewijk Profijt en Joanna Cante op de leeftijd van 58 jaar.
In gegevens van de V.O.C. vinden we:
Gegevens van Pieter Profijtelijk uit Roelandtsweert
Datum indiensttreding: 06-03-1763 Datum uit dienst: 15-05-1768
Functie bij indiensttreding: Soldaat Reden uit dienst: Overleden
Uitgevaren met het schip: Giessenburg Plaats of schip: Azië
Maandbrief: Nee Schuldbrief: Ja
Gegevens van Pieter Profijtelijk uit Roelandsweert
Functie bij indiensttreding Soldaat
Ging op Kaap de Goede Hoop aan boord van het schip Lindenhof
Hij vertrok uit Nederland met het schip GIESSENBURG in het jaar 1763
In dienst bij kamer Amsterdam
Maandbrief Nee
Gegevens van Frederick Proffijt uit Konincxberge
Datum indiensttreding: 30-12-1707 Datum uit dienst: 29-07-1710
Functie bij indiensttreding: Grofsmid Reden uit dienst: Overleden
Uitgevaren met het schip: Karthago Plaats of schip: Azie
Maandbrief: Nee Schuldbrief: Ja
Profijt als zelfstandig werkwoord:
Klein Profijt is een waterrijk natuurgebied bij Rotterdam, aan de oude Maas
`n Profiet is een basisschool te Ootmarsum (de naam is volgens hen afgeleid van de drassige weilanden in de buurt)
In de inventaris van de bevolking van Varseveld (ov.) 1807/1809 komt “de Profijt “ voor als boerderijnaam
Van Dale zegt:
pro·fijt (het ~, ~en)
1 voordeel, nut, winst
2 [jur.] toewijzing van eis in een verstekprocedure
pro·fijt·be·gin·sel (het ~)
1 beginsel dat inhoudt dat de openbare voorzieningen zoveel mogelijk betaald moeten worden door degenen die er
profijt van hebben
pro·fij·te·lijk (bn.)
1 voordelig, winstgevend => rendabel
pro·fij·tig (bn.)
1 [Belg., niet alg.] zuinig
2 [Belg., niet alg.] goedkoop
Een profijtertje is een kandelaartje waarop een (stompje) kaars helemaal opgebrand kan worden,vandaar dit oude spreekwoord:
“wat is dat ding smerig, zei Grietje Viesneus, en zij had een profijtertje in hare hand”.
Verspreiding:
Pieter Jacobs Profijt en zijn afstammelingen waren veenarbeiders, hun voorouders waren het veen al nagetrokken.
Het begon in Colderveen, toen Hoogeveen, dan Hollandscheveld, enkele trokken verder naar de omgeving van Vriezenveen, sommige vertrokken naar De Peel en bleven daar hangen.
Er is nog een periode geweest waarin veenarbeidersgezinnen uit de omgeving van Hoogeveen in het turfseizoen naar Thorne (Eng.) trokken om daar te werken.
Aantallen :
In de eerste kolom staan het aantal naamdragers bij de volkstelling van 1947 volgens het Nederlands Repertorium van Familienamen:
De tweede kolom is een eigen telling van telefoonaansluitingen anno 2004.
Groningen 0 Groningen 1
Friesland 5 Friesland 2
Drenthe 83 Drenthe 36
Overijssel 55 Overijssel 27
Gelderland 4 Gelderland 2
Utrecht 1 Utrecht 1
Noordoostpolder 0 Noordoostpolder 2
Flevopolder 0 Flevopolder 1
Noord-Holland 4 Noord-Holland 4
Zuid-Holland 5 Zuid-Holland 13
Zeeland 1 Zeeland 0
Noord-Brabant 4 Noord-Brabant 7
Limburg 0 Limburg 1
In 2007 was de stand als volgt
Tegenwoordig wonen er (voor zover ik weet) afstammelingen van Pieter Jacobs Profijt in: Amerika, België, Canada, Duitsland,
Frankrijk, Namibië en Nederland.